Als je zuurdesemstarter eindelijk zover is dat je ermee kunt bakken, is dat een kleine mijlpaal! Maar hoe weet je zeker dat je starter actief genoeg is om je deeg te laten rijzen? Dat is een vraag die veel beginnende bakkers bezighoudt. Een actieve starter is de ruggengraat van elk goed zuurdesembrood. Zonder een sterke, bruisende starter blijft je brood compact en mis je die luchtige textuur en karakteristieke smaak. Maar wat zijn de signalen dat je starter klaar is om te schitteren in de oven?
Hier lees je alles wat je moet weten om te bepalen wanneer jouw starter actief is én hoe je ervoor zorgt dat je je starter op tijdens het piekmoment gebruikt.
Bubbels en groei: de eerste signalen
Een actieve starter zit vol leven en dat zie je als eerste aan de bubbels. Deze ontstaan doordat de gist en bacteriën in de starter suikers omzetten in koolzuurgas. De hoeveelheid bubbels is een goede eerste indicatie: als je starter overal, van boven tot onder, kleine en grote bubbels laat zien, is dat een teken dat hij actief aan het werk is. Daarnaast groeit een starter na het voeden aanzienlijk. Door de voeding wordt je starter actief. Als je starter verdubbelt of zelfs verdriedubbeld is in volume, kun je er meestal vanuit gaan dat hij klaar is om mee te bakken. Gebruik een pot met rechte wanden en doe een elastiekje om de pot of zet een streepje met een stift op de pot om te zien hoeveel je starter groeit.
De geur: fris en zuur
Naast bubbels en groei vertelt de geur van je starter veel over de activiteit. Als je starter inactief is ruikt deze vaak erg sterk en niet lekker. Een gezonde, actieve starter ruikt friszuur. Een beetje zoals yoghurt. Als je starter te zuur of echt naar aceton ruikt, heeft hij te lang zonder voeding gestaan en is hij waarschijnlijk niet of minder actief. Het is dan zaak om eerst een aantal regelmatige voedingen te doen om de balans weer goed te krijgen. Een actieve starter stinkt dus niet, maar ruikt friszuur.
Hét piekmoment
Het hoogste punt dat je starter bereikt als hij actief is, noemen we de piek. Dat piekmoment leer je op een gegeven moment echt te timen, maar het is in het begin even zoeken. Je moet je starter dus leren kennen en goed in de gaten houden. Tip van mij: voed je starter eens een keer en hou per uur bij hoeveel je starter is gegroeid. Zet elk uur een streepje en als je ziet dat je starter begint in te zakken, dan weet je ook hoe lang het duurt voordat jouw starter zijn piekmoment bereikt. Als je de volgende voeding weer precies zo doet als ervoor, dan kun je nu bijna een timer zetten. Je bent dan altijd op tijd voor het piekmoment.
Een actieve starter is niet direct op zijn piek. Je wilt je starter pas gebruiken als deze minstens is verdubbeld, maar als je een sterke starter hebt kan het zo maar zo zijn dat je starter verdriedubbeld. Even iets om rekening mee te houden dus! Ga dus niet bakken zodra je starter is verdubbeld, maar kijk het proces een keertje aan. Misschien verdriedubbelt jouw starter dus wel voordat hij zijn piek bereikt.
Wat ik in het begin van mijn bakavontuur heb gedaan om het piekmoment goed te timen: ik voedde mijn starter in de ochtend en checkte elk uur hoeveel hij was groeit. Gebruik een schoon potje zodat je de groei goed kunt volgen. Zet een streepje op het hoogste punt voordat hij inzakt. Dit is voortaan je richtlijn.
Je ziet draadjes in je starter
Nog een bijzonder aspect om te zien of je starter actief is, is draadjes in je starter. Dat klinkt misschien een beetje vies, maar als je je starterpot een beetje schuin houdt kun je vaak de draadjes mooi zien. Dit zijn de gluten die keihard aan het werk zijn! Het heeft iets weg van een spinnenweb en het is iets waar elke zuurdesembakker heel blij van wordt. Die draadjes zijn namelijk een teken van een sterke en actieve starter. In je deeg zul je straks hetzelfde terugzien. De sterke gluten houden namelijk lucht in je deeg en later erin je brood vast. Sterke gluten zorgen voor een mooi gerezen zuurdesembrood.
Lees ook: ‘Wat zijn die sliertjes in je starter?‘.
Je starter blijft drijven
Het laatste kenmerk waaraan je kunt zien dat je starter actief is, is als je starter blijft drijven. Let wel, dit geldt voornamelijk voor een tarwebloemstarter. Gebruik jij een andere meel- of bloemsoort, dan kan het zijn dat je starter wel actief is maar direct of redelijk snel naar de bodem zakt. Dit komt doordat andere meel- en bloemsoorten zwaarder zijn dan tarwebloem. Als je tarwebloem in water blijft drijven, dan weet je in elk geval zeker dat je starter actief is.
De constante voedingsroutine voor een voorspelbare starter
Een constante voedingsroutine helpt je om het gedrag van je starter te leren kennen. Bijvoorbeeld, als je altijd dezelfde hoeveelheid starter, bloem en water gebruikt (bijvoorbeeld 1:1:1 ratio), zal je merken dat je starter steeds op ongeveer hetzelfde moment piekt. Dit maakt het plannen van je bakdag een stuk eenvoudiger.
Je starter is actief wanneer hij vol bubbels zit, verdubbeld of verdriedubbeld is en friszuur ruikt. Om op het piekmoment te bakken, houd je in de gaten wanneer hij begint in te zakken na het voeden. Met een beetje aandacht en een constante voedingsroutine leer je snel hoe je starter zich gedraagt, zodat je altijd een optimaal rijsresultaat behaalt met je zuurdesembrood.
Lees ook: ‘De kracht van je zuurdesemstarter‘.
Vond je dit een leuke blog? Steun mijn werk! 👩🍳
Vond je deze blog interessant? Ik deel met liefde mijn kennis en tips over zuurdesem(brood). Wil je mij steunen? Met een kopje koffie of een zak bloem help je mij om nog meer waardevolle content te maken. Dankjewel! 💛
