De kracht van je zuurdesemstarter

Zuurdesem is en blijft een van de meest fascinerende aspecten van bakken. Iets eenvoudigs als een mengsel van bloem of meel en water kan transformeren in een levend, bruisend en krachtig fermentatiebeestje dat je brood laat rijzen. Maar wist je dat je starter niet alleen krachtig is, maar ook veerkrachtig?

Laten we het eens hebben over die indrukwekkende eigenschappen van je starter. Stel, je starter is net prachtig gerezen, en je merkt dat hij bijna uit de pot dreigt te lopen. Wat doe je? Een handig trucje is om de pot even zachtjes op het aanrecht te tikken. Je zult zien dat de lucht eruit ontsnapt en je starter ‘instort’. Dat klinkt misschien alsof je starter al zijn energie kwijt is, maar niets is minder waar. In deze blog vertel ik je meer!

Veerkracht in actie

Het mooie van je starter is dat hij na zo’n ontluchting vaak gewoon weer opnieuw rijst. Soms zelfs nog hoger dan daarvoor! Dit laat zien hoe krachtig en levendig de micro-organismen in je starter zijn. De (wilde) gisten en (melkzuur)bacteriën werken onvermoeibaar door, zelfs na een kleine ‘tegenslag’. Dit is de magie van fermentatie: een proces waarin het ogenschijnlijk eenvoudige mengsel van bloem of meel en water een complexe, levende structuur wordt. Eigenlijk is het gewoon een (zuurdesem)cultuur op zich.

Zelfs als je jouw starter enkele dagen vergeet te voeden of langer dan je had gepland in de koelkast laat staan, dan nog is de kans heel groot dat jouw starter heel snel weer tot leven komt. Zodra je één of meerdere voedingen hebt gegeven, zul je zien dat je starter gewoon weer gaat verdubbelen. Ik ken zelfs verhalen van bakkers die hun starter in de koelkast compleet waren vergeten. Na maanden in de koelkast kregen ze ook deze hongerige starter weer actief. Ongekend! Het fermentatieproces is zelfs zo krachtig, dat zelfs wanneer je je starter zou invriezen (daarvoor moet je het wel eerst drogen) hij na ontdooien en een paar voedingen opnieuw zal verdubbelen. Het is ongekend hoe veerkrachtig een starter is. Denk dus niet al te snel, dat je je starter hebt verpest, want in 9 van de 10 gevallen is je starter prima te redden.

Lees ook: ‘Zo voed je een hongerige starter uit de koelkast‘.

Waarom is een sterke starter belangrijk?

Een krachtige starter is het hart van een goed zuurdesembrood. Het geeft je brood niet alleen zijn luchtigheid, maar ook zijn unieke smaak en textuur. Een gezonde starter barst van de activiteit en kan zich aanpassen aan verschillende omstandigheden. Denk maar eens aan warmer of kouder weer. Als het warmer is, zal je starter sneller actief zijn en tijdens de koudere maanden duurt het wat langer, maar de activiteit blijft. Zelfs al zou je een keer voeden met een andere bloem- of meelsoort, ook dan zal je starter nog steeds vol leven blijven. Ik zal niet zeggen dat het onmogelijk is om je starter om zeep te helpen, maar ik kan je wel vertellen: starters kunnen wel tegen een (flink) stootje.

Wil je jouw starter in topvorm houden? Zorg voor een goede plek voor je starter, regelmatige voeding(en) en gebruik een voedingsverhouding (ook wel ratio genoemd) die bij jouw bakritme past. De meest gangbare ratio is natuurlijk ook gelijk de bekendste, oftewel 1:1:1. Maar stel dat jouw starter dan te vroeg piekt en jij eigenlijk te laat bent om te bakken, dan kun je het beste je ratio aanpassen naar bijvoorbeeld 1:4:4 of nog hoger. Door regelmatig te voeden, houd je de micro-organismen in je starter actief en krachtig. En vergeet niet om je starter af en toe eens te observeren én eraan te ruiken. Kijk hoe je starter groeit, borrelt en uiteindelijk piekt. Dat geeft je waardevolle informatie over de kracht en de piekmomenten. Ook de geur kan je veel vertellen over de gezondheid van je starter. Als je starter heel sterk ruikt naar aceton, dan is deze veel te zuur en is het tijd voor een goede voeding. Door regelmatig te voeden, houdt je niet alleen je starter in leven, maar zorg je er ook voor dat de verhoudingen in je starter in balans blijven. En zoals met alles: balans is key.

Lees ook: ‘Wat zijn die sliertjes in je starter?‘.

Een les voor het leven (je bent me later dankbaar)

Wat ik persoonlijk zo inspirerend vind aan zuurdesem is dat het ons iets belangrijks leert: kracht is niet alleen een kwestie van energie, maar ook van veerkracht. Je starter laat zien dat je na elke ‘tegenslag’ sterker terug kunt komen. Het is eigenlijk een hele mooie metafoor voor het leven zelf.

Dus de volgende keer dat je je starter ziet groeien, borrelen en bruisen, neem even de tijd om stil te staan bij het wonder van fermentatie. Je hebt een krachtig en veerkrachtig mengsel in je handen. Een levend bewijs van hoe simpelheid en natuur samen kunnen komen om iets geweldigs te creëren.

Foto door Dako Fotografie.